پترولوژی سنگ های آذرین نفوذی منطقه حاج سیران(جنوب هشتچین)

چکیده: باتولیت حاج سیران با رخنمون تقریبی به وسعت 60 کیلومتر مربع، در شمال باختر ایران، در پهنه ساختاری البرز غربی- آذربایجان قرار دارد. این توده نفوذی با سن الیگوسن به داخل توف ها و آندزی بازالت های ائوسن تزریق شده است. این توده دارای طیف ترکیبی سنگ شناختی شامل گرانیت، سینیت و سینودیوریت می باشد، که کانیهای مافیک آن شامل بیوتیت، آمفیبول و پیروکسن می باشند و از کانیهای زیرکن، آپاتیت و اسفن می توان به عنوان کانیهای فرعی این توده نفوذی نام برد. از ویژگیهای بافتی این توده نفوذی وجود بافتهای پرتیتی و گرانوفیری در گرانیت ها می باشد که به ترتیب بیانگر کم بودن فشار بخار آب و سرد شدن به نسبت سریع در ژرفای کم است. روندهای تغییرات اکسیدهای اصلی، کمیاب و خاکی نادر در نمونه های بخشهای مختلف این توده حاکی از پیوستگی طیف ترکیبی سنگی و خویشاوندی آنها است. بررسی عناصر کمیاب در نمودارهای عنکبوتی بیانگر تمرکز پائینsm ,nb و sr و تمرکز بالای عناصر rb ,th ,zr ,hf ,la و nd است که می تواند نشان دهنده آغشتگی ماگمای اولیه حاصل از ذوب بخشی گوشته با مواد پوسته ای باشد. با استفاده از داده های حاصل از تجزیه نمونه های منتخب توده نفوذی حاج سیران مشخص شد این توده ویژگیهای مربوط به گرانیتهای نوع i، کالکوآلکالن، پتاسیم بالا و متاآلومین را از خود نشان می دهد که می تواند نمایانگر نشأت گرفتن این توده در ارتباط با یک زون فرورانش و در موقعیت کمان آتشفشانی باشد.